Visie
Sjamanisme als oeroude en levende praktijk
De Belgische Vereniging voor Sjamanisme vertrekt vanuit de visie dat sjamanisme een van de oudste spirituele praktijken is die wereldwijd in uiteenlopende culturen voorkomt. Hoewel de vormen en rituelen sterk verschillen, delen deze tradities een gemeenschappelijke kern: het werken met veranderde bewustzijnstoestanden, het aangaan van relaties met niet-zichtbare dimensies van de werkelijkheid, en het inzetten van deze ervaringen ten dienste van inzicht, heling en het herstellen van balans.
Het woord sjamaan vindt zijn oorsprong in de Tungus-taal uit Siberië en verwijst naar iemand die bewust kan reizen tussen verschillende lagen van de werkelijkheid. Historisch gezien stond sjamanistisch werk nooit los van het leven zelf. Het was ingebed in gemeenschap, natuur en dagelijkse realiteit, en droeg verantwoordelijkheid voor het geheel waarvan de mens deel uitmaakte. Sjamanisme was geen individuele zoektocht, maar een praktijk die gericht was op het herstellen van verstoorde relaties — met zichzelf, met anderen, met de natuurlijke wereld en met het grotere geheel.
Traditioneel en hedendaags sjamanisme
In de hedendaagse westerse context wordt sjamanisme benaderd als een ervaringsgericht en intercultureel pad. Hierbij wordt gewerkt met universele principes en methodieken, los van één specifieke inheemse cultuur. Deze benadering vraagt om bewustzijn en zorgvuldigheid: respect voor traditionele wortels, helderheid over context en verantwoordelijkheid in hoe praktijken worden toegepast en doorgegeven. Binnen de Belgische Vereniging voor Sjamanisme zien wij hedendaags sjamanisme niet als vervanging van traditionele vormen, maar als een eigentijdse vertaling die aansluit bij het leven van vandaag.
Energie, bezieling en relationeel wereldbeeld
Ons wereldbeeld vertrekt vanuit de ervaring dat alles een eigen energie en levenskracht draagt. Sommigen benoemen dit als bezieling. Voor ons verwijst dit niet naar het idee dat alles een persoonlijk bewustzijn heeft, maar naar het besef dat alles deel uitmaakt van een groter, levend en betekenisvol geheel. Deze visie nodigt uit tot een relationele houding: niet alles willen verklaren of beheersen, maar leren afstemmen, luisteren en in dialoog gaan met wat zich aandient — in de natuur, in rituelen en in het innerlijke landschap van de mens.
De sjamanistische werelden
Binnen het sjamanistische werk wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende ervaringslagen of werelden. Deze werelden zijn geen fysieke plaatsen, maar bewustzijnsdomeinen. De Benedenwereld is het domein waar men in contact komt met schaduwkanten, instincten en diepere lagen van het zelf. Dit is geen negatieve of lagere wereld, maar een plaats van kracht. Door schaduwwerk in deze laag kunnen vastgeroeste patronen zichtbaar worden en ontstaat ruimte om oude dynamieken te doorbreken en verloren vitaliteit terug te halen.
De Bovenwereld is het domein van overzicht, inzicht en richting. Hier kan een ruimer perspectief ontstaan en kan helderheid worden verkregen over hoe verworven krachten en inzichten op een zorgvuldige en integere manier kunnen worden toegepast. De Bovenwereld ondersteunt het ontwikkelen van onderscheidingsvermogen en helpt richting te geven aan wat in de diepte werd aangeraakt.
De Middenwereld beschouwen wij als het dagelijkse leven: de wereld van lichaam, relaties, werk en concrete keuzes. Het is in deze wereld dat sjamanistisch werk zijn werkelijke betekenis krijgt. Zonder toepassing en belichaming in het alledaagse blijven inzichten uit andere lagen fragmentarisch en onvolledig.
De Buitengewone Werkelijkheid
Wanneer we spreken over sjamanistische reizen, verwijzen we naar het betreden van wat vaak de buitengewone werkelijkheid wordt genoemd. Dit is geen ontsnapping uit het lichaam of het leven, maar een veranderde bewustzijnstoestand waarin lichaam en geest samenwerken. In deze toestand kan men waarnemen en leren buiten het gewone rationele kader, terwijl men tegelijkertijd geworteld blijft in het lichaam. Vanuit deze buitengewone werkelijkheid worden reizen naar de Beneden- en Bovenwereld mogelijk, en kunnen inzichten worden meegenomen naar het dagelijkse leven.
Wat is een hedendaagse sjamaan?
In onze hedendaagse context verwijst het begrip sjamaan niet naar een vaste rol, titel of uitzonderlijke status. Een hedendaagse sjamaan is voor ons geen figuur die boven anderen staat, maar iemand die geleerd heeft om bewust te werken met verschillende lagen van bewustzijn en deze ervaring ten dienste te stellen van het leven zelf.
Een hedendaagse sjamaan beweegt zich tussen de buitengewone werkelijkheid en het dagelijkse bestaan, en draagt de verantwoordelijkheid om wat daar ervaren en geleerd wordt te integreren in relaties, keuzes en handelen. Het gaat niet om spectaculaire ervaringen, maar om het ontwikkelen van aanwezigheid, onderscheidingsvermogen en ethische gevoeligheid.
In die zin is een hedendaagse sjamaan in de eerste plaats een mens die bereid is zichzelf te blijven onderzoeken, schaduwkanten niet te vermijden en verantwoordelijkheid te nemen voor de impact van zijn of haar handelen op anderen, de gemeenschap en de natuurlijke wereld.
De innerlijke sjamaan en persoonlijke verantwoordelijkheid
Een centraal uitgangspunt binnen onze visie is het vertrouwen in de innerlijke sjamaan van ieder mens. Daarmee bedoelen we het aangeboren vermogen om te voelen, te onderscheiden en richting te geven aan het eigen leven vanuit directe ervaring. Begeleiding is erop gericht dit innerlijke kompas te ondersteunen, niet te vervangen. Autonomie, zelfreflectie en persoonlijke verantwoordelijkheid vormen een essentieel fundament van dit werk.
Integratie, gemeenschap en natuur
Sjamanistisch werk krijgt pas betekenis wanneer ervaringen worden geïntegreerd in het dagelijkse leven. Inzichten en ontmoetingen vragen om doorwerking in relaties, keuzes en handelen. Hoewel dit pad persoonlijk is, wordt het niet in isolatie bewandeld. Gemeenschap biedt bedding, spiegeling en draagkracht. Ook de relatie met de natuurlijke wereld is hierin wezenlijk: de natuur herinnert aan ritme, cycliciteit en wederkerigheid, en plaatst individuele processen in een ruimer perspectief.
Zorgvuldige afbakening
Tot slot erkennen wij dat sjamanisme raakvlakken kan hebben met psychologisch of therapeutisch werk, maar hier niet mee gelijk te stellen is. Onze activiteiten zijn geen vervanging van medische of psychotherapeutische zorg. Waar nodig wordt doorverwezen of samengewerkt met andere disciplines. Deze afbakening vloeit voort uit zorgvuldigheid en respect voor de complexiteit van menselijk leven.
Een levende visie
Deze visie is geen dogma en geen vaststaand kader. Ze is het resultaat van ervaring, reflectie en voortdurende afstemming. Ze vormt de bedding waarbinnen wij werken en waarbinnen mensen worden uitgenodigd hun eigen pad te verdiepen — in relatie tot zichzelf, anderen en het grotere geheel.
